opublikowano: 26-10-2010

Ogólnopolski Ruch Ochrony Praw Obywatelskich i Walki z Korupcją i Redakcję Czasopisma  „Afery – Korupcja – Bezprawie„ - Wystąpienie -  prezesa Zarządu Głównego Tadeusza Wolnego na  Ogólnopolskiej  KONFERENCJI  anty – korupcyjnej z otwartą dyskusją obywatelską organizowanej w dniu 8.10.2006 r.  

Szanowni Państwo ! 

Celem  Konferencji  jest:
„budowanie świadomości społecznej poprzez inicjowanie akcji informacyjnych jak m. in.  organizowania takich konferencji przy szerokim udziale obywateli, mając na celu uświadomienie klasie politycznej i społeczeństwu potrzeby posiadania rzetelnych władz i korzyści płynących z przestrzegania procedur przejrzystości podejmowanych decyzji w warunkach cywilizowanej kontroli społecznej". 

Głównym tematem Konferencji jest:
„przedstawienie uprawnień dostępu społeczeństwa obywatelskiego do prawnych i instytucjonalnych instrumentów  walki z korupcją w zakresie przeciw działania, m. in.  arogancji  i nadużywania przez  niektórych funkcjonariuszy publicznych instytucji państwowych z bezkarnym naruszeniem przepisów prawa na szkodę interesu społecznego i indywidualnego obywateli”. 

Na samym wstępie jeszcze przed wprowadzeniem do obrad I-ego tematu  Konferencji, najpierw pragnę Państwu przybliżyć definicję - Korupcja - i jakie niesie fatalne skutki szkód społecznych i pauparyzacji społeczeństwa 

Według najnowszej terminologii nazewnictwa światowego Korupcja  rozumiana jest szeroko; 

„Korupcja”  to nie tylko pokusa korzyści materialnej – łapownictwo, przekupstwo, kradzież - afery gospodarcze, kupczenie wpływami itp., ale także przejaw arogancji, mobbingu i nadużywania organów władzy przez funkcjonariuszy publicznych, nie zgodnie z interesem społecznym i porządkiem prawnym demokratycznego Państwa Prawa” 

„Korupcja to m. in. wykorzystanie mediów i stanowisk władzy publicznej do realizacji interesów prywatnych, oraz użycie władzy i dostępu do informacji nie zgodnie z ich przeznaczeniem”  

Tak objawiająca się w praktyce  KORUPCJA  zagraża rozwojowi społecznemu i politycznemu wielu Narodów i szkodzi dobremu sprawowaniu rządów  i ich legitymacji w społeczeństwie, osłabia związek  między władzą a obywatelem, zżera jak  „rak”  dobra narodowe i niszczy rodzimy sektor prywatny, ale szczególnie rani najbiedniejsze grupy społeczne obywateli.    

Ponieważ  obszary korupcji  na przestrzeni ostatniego dziesięciolecia swym zasięgiem ogarnęły prawie wszystkie kraje Świata, dlatego na tą okoliczność już

w dniu 21 listopada 1997 r.  przedstawiciele 29 państw Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju  (OECD) podpisali w Paryżu  Konwencję  o zwalczaniu przekupstwa zagranicznych funkcjonariuszy publicznych, która została wprowadzona w życie w 1998 r,  

Była to pierwsza podpisana w historii Świata Konwencja Anty-korupcyjna, która uświadamia Światu jakie fatalne skutki niesie korupcja, i co ważne jako pakt międzynarodowy, poraz pierwszy uznaje za przestępstwo kryminalne przekupywanie parlamentarzystów i urzędników państwowych za granicą w celu uzyskania kontaktów lub korzyści w danym kraju przez firmy państw-sygnatariuszy związane z sektorem państwowym, co zasługuje na podkreślenie, że nakłada pierwszy raz w historii na państwa będące jej sygnatariuszami obowiązek wprowadzania sankcji karnych.  

Ta pierwsza Konwencja Anty-korupcyjna stała się pewnym zwiastunem realizacji długich oczekiwań społecznych  wobec zachowań w sferze publicznej – zmiany atmosfery wokół standardów  przejrzystości, prawdy i uczciwości itp.   

Bowiem rozpowszechniana a nie zwalczana korupcja, hamuje rozwój gospodarczy, odstrasza inwestorów zagranicznych oraz przyczynia się do niestabilności społecznej i politycznej, a także powoduje alienacje ludzi z systemu politycznego, co analogicznie miało miejsce w Polsce po 1989 roku, w okresie transformacji ustrojowej, a dopiero teraz układy korupcyjne są rozbijane i ujawniane publicznie, ale tylko dlatego, że poziom świadomość obywateli wzrósł w ostatnich wyborach parlamentarnych, bowiem do parlamentu wybrano większość – posłów o uczciwych patriotyczny intencjach. Ponadto nie sposób pominąć, że w dyskusji nad  korupcją nie zabrakło wówczas ważnego głosu jednego z najwybitniejszych autorytetów moralnych – Jana Pawła II, który w Orędziu na Światowy Dzień Pokoju 1 stycznia 1998 r,  m. in.  napisał, cytuję:
„Nie można też przemilczeć plagi korupcji zagrażającej rozwojowi społecznemu i politycznemu wielu narodów.  
Jest to zjawisko coraz powszechniejsze, które zakrada się podstępnie do wielu środowisk społecznych, drwiąc sobie z prawa i depcząc zasady sprawiedliwości i prawdy.  
Nie łatwo jest walczyć z korupcją, gdyż przybiera ona wiele rozmaitych postaci;  stłumiona w jednej dziedzinie, pojawia się często w innej. 
Już samo napiętnowanie korupcji wymaga odwagi, zaś do skutecznej walki z nią potrzebne jest konsekwentne działanie władz i ofiarna pomoc wszystkich obywateli, kierujących się głęboką świadomością moralną” 

Pogląd ten podzielają w całej rozciągłości władze naszej anty-korupcyjnej  organizacji oraz wiele innych organizacji powołanych do walki z korupcją, ponieważ nie bez znaczenia pozostało to Orędzie, bowiem w ostatnich latach zintensyfikowano walkę z korupcją i coraz bardziej doceniana  jest rola społeczeństwa obywatelskiego - organizacji pozarządowych w walce z korupcja, zarówno na poziomie lokalnym, jak i międzynarodowym, choć nadal ograniczanie korupcji w Polsce nie jest skuteczne i pozostawia sobie dużo do życzenia, bowiem nadal są bezkarnie  łamane prawa człowieka i podstawowe wolności przez wielu skorumpowanych funkcjonariuszy publicznych 

Szanowni Państwo ! 

Dane na których opieram swoje wystąpienie pochodzą z osobistych doświadczeń naszych działaczy z okresu dziesięcioletniej działalności anty – korupcyjnej oraz są oparte na danych z raportów wydanych przez Transparenty International i Bank Światowy o stanie korupcji w Polsce. 

Wg opinii  wszystkich respondentów – „Korupcja - jako główny symptom instytucjonalnej nie wydolności państwa”,     to zjawisko, którego najprawdopodobniej nie da się nigdy w pełni wyeliminować, jednak za cel należy stawiać sobie jego marginalizację, tak by stało się bardziej wyjątkiem niż zasadą. 

Aby z procederu o niskim ryzyku i wysokiej stopie zwrotu zamieniło się w coś, co charakteryzuje się wysokim  poziomem ryzyka, a niskim korzyści.  

Poddane analizie ekonomicznej warunki sprzyjające korupcji 
-         to zakres możliwych do odniesienia korzyści, 
-         to zakres uznaniowości 
-         to mechanizm rozliczania  z odpowiedzialności  

wyniki tej analizy dają wypadkową warunków sprzyjających do rozpowszechniania korupcji istniejących w tych trzech następujących dziedzinach razem.  

Korupcja rozpowszechnia się szczególnie szybko tam gdzie:
-         nieuczciwe benefity są wysokie
-         uznaniowe kompetencje szerokie
-         a systemy sprawozdawczości i monitoringu słabe.  

A zatem zachodzi pytanie jaka jest najefektywniejsza metodą zwalczania korupcji ? 

Wynika z powyższego, że efektywną metodą zwalczania korupcji –  to wprowadzanie takich rozwiązań, które mogą ograniczać do minimum wpływ, jaki wyżej wymienione czynniki maja na ludzkie zachowania.  
Ściganie i karanie winnych jest oczywiście ważne, niemniej jednak przyczynia się w bardzo niewielkim stopniu do ograniczania możliwości, czy okazji, oraz czynników stymulujących korupcję  u źródła.    
Dlatego by osiągnąć właśnie taki efekt należy skupić się na korzyściach, uznaniowości oraz sprawności mechanizmów nadzoru i rozliczania z efektów w ramach politycznych administracyjnych i innych struktur państwa.  I w tym miejscu należy postawić sobie znów  pytanie,  co spowodowało, że skala skuteczności przeprowadzonych w Polsce procesów ścigania i karania korupcji jest na dzień dzisiejszy tak fatalna - wysoce nie wydolna i korupcyjna. 

Zgodnie z opinią np.;  Banku Światowego – oraz własną,  konstatacje w tym zakresie uwypuklają wagę zaliczania instytucji sądownictwa, prokuratury i policji w Polsce do grupy organów państwa, które należy poddać analizie i je zreformować,  bowiem do nich odnoszą się uwagi co do wysokich korzyści, szerokiej uznaniowości i niskiej przejrzystości działania.   

A temu sprzyja przede wszystkim uznaniowe – kryminogenne prawo oraz brak przez organy nadzoru Państwa - dyscyplinarnego egzekwowania przestrzegania prawa od wykonawczych organów ścigania i wymiaru sprawiedliwości – prokuratur i sądów. 

W odróżnieniu do parlamentarzystów, prokuratorom i sędziom sporadycznie są uchylane immunitety i wdrażane wnioski karno-dyscyplinarne,  choć stopień przestępczości w tych organach jest wyższy niż wśród polityków, to organy nadzoru Państwa skrzętnie takie występki ukrywają i kamuflują, na nie zmienionych zasadach z ubiegłych Rządów RP. Buzka i Millera 

Koszty korupcji 

Wyniki badań wyraźnie wskazują iż Korupcja wpływa niszcząco przede wszystkim na następujące funkcje władzy: 
A/   jak zarządzanie makroekonomiczne 
B/   zapewnienie wysokiej wydajności gospodarki 
C/   równości obywateli
D/   wypełnianie przez instytucje państwowe nadanych im funkcji   

Powyższe cztery przykłady kosztów będących konsekwencją Korupcji przekładają się w praktyce na następujące kategorie: 

A/    makrofiskalne;  utrata przychodów  (z podatków, ceł i prywatyzacji) oraz ponoszenie wysokich kosztów   (np.; przez obciążanie natury korupcyjnej w dziedzinie zamówień publicznych) 

B/  ograniczenie produkcyjnych inwestycji i wzrostu gospodarczego; np.; przez nadużywanie  kompetencji regularnych, niewłaściwe zamówienia publiczne i inne koszty powstałe w wyniku korupcji, Ponadto wyniki badać wskazują niezbicie, że czym wyższy w danym kraju wskaźnik występowania korupcji, tym niższa w nim stopa inwestycji i wzrostu gospodarczego, oraz kompromisy w dziedzinie szeroko pojętej  infrastruktury są często źródłem zagrożenia dla bezpieczeństwa publicznego.  

C/  obciążenia dla społeczeństwa, a w szczególności dla ubogich obywateli, poprzez nadmierne opodatkowanie, egzekwowanie łapówek przy dostarczaniu usług, oraz słaby dostęp do nich i ich niską jakość. Mimo, że ubodzy nie płacą najwyższych łapówek, to mają one wyższy udział w ich wydatkach.  

D/  utrata zaufania w stosunku do instytucji życia publicznego; Korupcja może podważać podstawy rządów prawa, dyscypliny podatkowej, poszanowania dla relacji umownych, porządku i bezpieczeństwa publicznego, a ostatecznie legitymacji państwa.    

Główne obszary występowania Korupcji 

1/  korupcja na wysokich szczeblach władzy

2/  sadownictwo, prokuratura i policja

3/  władze szczebla lokalnego

4/  zamówienia publiczne

5/  organy nadzoru i kontroli

6/  administracja celna i podatkowa 

Uczciwość, skuteczność  i przejrzystość wszystkich organów państwa we wszystkich jego działaniach są głównym gwarantem chroniącym przed korupcją . 

Dlatego warunkiem skutecznego ograniczania tych obszarów korupcji – to reforma państwa która winna trwać aż do pozytywnego skutku i obejmować Parlament,  władze wykonawczą a przede wszystkim sądownictwo, prokuraturę i policję,  które to instytucje  nadal nie zostały należycie lub w ogóle zreformowane. Praktyka ciągle dowodzi iż w organach ścigania i wymiaru sprawiedliwości nadal występuje wysoki stopień korupcji, uważany  jako najgroźniejszy o największej szkodliwości społecznej i wysokim stopniu trudności do zwalczania,  co bezspornie potwierdza wysoka frustracja społeczna obywateli.  

Następnie pragnę przedstawić najważniejsze jedne z wielu działań interwencyjnych podejmowanych w zakresie ograniczania korupcji  jako głównego symptomu instytucjonalnej niewydolności państwa i pauparyzacji społeczeństwa, a mianowicie: 

I.                   podejmowane interwencje na szczeblu centralnych władz to, uczestniczenie  od zarania na wszystkich pierwszych organizowanych w Polsce konferencjach anty-korupcyjnych w dniach:        23/24.06.1999r.  -  temat;  „dostęp obywateli do prawnych instrumentów walki z korupcją i nadużywaniu instytucji publicznych”

-   26.1o.1999 r.       - temat;  „metody zapobiegania korupcji” 

-   03.02.2000 r.       - temat;  „podnoszenie standardów życia publicznego w Polsce” 

-   26.04.2000 r.      -  temat;  „korupcja w polityce” 

-   27.09.2000 r.       -  temat;   „korupcja w krajach transformacji”

-   14.10.2000r.        -  temat;    „zwalczanie zjawisk korupcji w Polsce w poszanowaniu życia prywatnego obywateli” 

-    06/07.12.2000 r.  -  temat;   „strategia działań anty-korupcyjnych dla Polski i doświadczenie międzynarodowe”

-    28/29.04.2001 r. -   temat;   „konsolidacja społeczeństwa obywatelskiego”

Na wszystkich powyższych konferencjach nasz przedstawiciel uczestniczył i występował z przedstawieniem swego stanowiska i poparciem tam podejmowanych racjonalnych przedsięwzięć anty-korupcyjnych. 

Ponadto jednymi z ważnych działań zasługujący podkreślenia, to :

-   List otwarty  z dnia  10.10.2000 r.  wystosowany przez nasz Ruch anty-korupcyjny do Banku Światowego w Washingtonie o wstrzymanie dla polski wszystkich kredytów inwestycyjnych jako warunku ograniczenia do minimum korupcji w Polsce.  

Odpowiedź negatywna – pismo  z Banku Światowego - uzasadnienie,  zdaniem Banku Światowego, na  tamten termin roku 2000 stopień  korupcji w Polsce nie zagrażał destabilizacji stanu finansów publicznych Państwa.

Następnie doprowadzenie do odbycia w dniu 
-         audiencji - przedstawicieli naszej organizacji anty-korupcyjnej  która odbyta się w siedzibie przedstawicielstwa Unii Europejskiej w Warszawie i prowadzenie tam rozmów z pełnomocnikiem Jochn Rorkke

Rozmowy były prowadzone przy drzwiach zamkniętych i przy odmowie dopuszczenia do uczestnictwa mediów, na temat 
-  ograniczenia do minimum obszarów korupcji w Polsce jako warunku dopiero wstąpienia Polski  do U.E – odmowa z brakiem racjonalnego uzasadnienia – tylko skwitowaniem, iż w Polsce nie ma tak wielkiej korupcji by była przeszkoda wejścia Polski do UE.

Ponadto podejmowano wiele innych spraw z wystosowaniem stosownych pism interwencyjnych kierowanych do najwyższych organów Państwa, poprzednich Rządów zmieniających się opcji politycznych z zasadniczą sugestią wywołania woli politycznej  do podejmowania  w ogóle przez najwyzsze organu nadzoru Państwa, działań anty-korupcyjnych

II.   Podejmowane czynności interwencyjne na szczeblu lokalnego środowiska: 

-         uczestniczenie przedstawicieli RUCHU w postępowaniach administracyjnych i  sądowych w zakresie obrony prawa materialnego i moralnego poszkodowanych obywateli.

-         wykrywanie i zawiadomienie organy ścigania o ujawnionych przypadkach  defraudacji majątku publicznego i narodowego itp.  

 Podsumowanie:

W niniejszym wystąpieniu  na ile czas pozwolił poruszyłem tylko najistotniejsze instrumenty do skutecznego ograniczania korupcji .
Oceniając na dzień dzisiejszy stan skuteczności ograniczania korupcji w Polsce, oprócz dobrze funkcjonujących takich instytucji kontroli organów państwowych i samorządowych jak np.;  Najwyższa Izba Kontroli oraz inne, bez zaangażowania społeczeństwa obywatelskiego - zwalczanie korupcji w Polsce będzie nadal nie skuteczne. 
Ponadto dalszy brak aktywnego zaangażowania społeczeństwa obywatelskiego pomimo już ustalonych  teoretycznych priorytetów i trybu działania takich organizacji społecznych działających w zakresie ograniczania obszarów korupcji, to nadal nie będzie można oczekiwać pozytywnych wyników.  
Ponadto występuje problem społeczny,  apatii obywateli do władz, dlatego wysiłki anty-korupcyjne podejmowane przez organizacje pozarządowe bez aktywnego szerokiego wsparcia społecznego – nadal będą mało skuteczne.  
Dlatego takim jednym z wielu czynników odnoszenia sukcesu w walce z korupcja może stanowić m.in.  taka dzisiejsza Konferencja Anty-korupcyjna podnosząca poziom świadomości obywatelskiej, przypominania  o obowiązku uczestniczenia w życiu publicznych na rzecz dobra ogólnej społeczności, np.; monitorowanie i wdrażanie w życie praktycznych sposobów i mechanizmów ograniczania obszarów korupcji. 

Także zaniechanie i dalszy brak należytego sprawowania  przez Najwyższe Organy Nadzoru Państwa  -  egzekwowania  przestrzegania prawa przez podległy im organy władcy wykonawczej, to także czynnik bezkarności sprawców przestępstw korupcyjnych. 
Ponadto na realizację działalności anty-korupcyjnej za małe są przeznaczane  środki finansowe na wsparcie administracyjne, oraz na innego rodzaju pomoc – wspieranie organizacji pozarządowych, a także niedostateczne tworzenie mechanizmów monitorowania.  
Te wszystkie negatywne czynniki powodowały i nada powodują iż stan korupcji na dzień dzisiejszy mamy taki fatalny   

Życzę rzeczowej dyskusji ;                                                               Prezes ZG.  -  Tadeusz  Wolny

Ogólnopolskiego Ruchu Ochrony Praw Obywatelskich i Walki z Korupcją zaprasza na otwartą dyskusją obywatelską.

www.aferyprawa.com   Redaktor Naczelny: mgr inż.  ZDZISŁAW RACZKOWSKI

uwagi i wnioski proszę wysyłać na adres: Z.Raczkowski@aferyprawa.com  Dziękuję za przysłane teksty opinie i informacje.

WSZYSTKICH INFORMUJĘ ŻE WOLNOŚĆ WYPOWIEDZI I SWOBODA WYRAŻANIA SWOICH POGLĄDÓW JEST ZAGWARANTOWANA ART 54 KONSTYTUCJI RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ.

zdzichu