AferyPrawa.com

opublikowano: 26-10-2010

WYŁĄCZENIE SĘDZIEGO  -  PORADY

Warunki wyłączenia sędziego w polskim procesie karnym

Niezawisłość organu procesowego jest jednym z warunków obiektywizmu w polskiej procedurze karnej. Człowiek niezawisły nie powinien wdawać się w stosunki interpersonalne, które mogą przyczyniać się do jego stronniczości bądź poczucia iż powinien orzekać w ten a nie inny sposób.. Wyłącznie sędziego jest jedną z gwarancji niezawisłości organu orzekającego. Można więc powiedzieć, że jest ważną częścią warunku do spełnienia zasady obiektywizmu.
Właściwe funkcjonowanie sądów oraz prawidłowy przebieg procesu karnego jest normowany przez wiele przepisów prawnych. Jednak same zasady to za mało aby proces był przeprowadzony prawidłowo. Często pojawiają się sytuacje, które w specyficzny sposób mogą mieć wpływ na przebieg procesu, a co za tym idzie prawidłowość i bezstronność wyroku.
Polski proces karny zna wiele instytucji, które mają na celu ochronę oskarżonego, poszkodowanego i zapewnienie aby proces był sprawiedliwy, a sąd orzekający bezstronny.

Jedną z takich instytucji jest „wyłączenie sędziego” z procesu karnego. Spełnia ona trzy zasadnicze funkcje, a mianowicie: 

1. zapewnia bezstronność orzekania,
2. utwierdza zaufanie społeczne co do bezstronności sądu
3. pozwala na eliminację konfliktów w sumieniu sędziego.

Względy te uzasadniają konieczność wprowadzenia przepisów, które określałyby przypadki, kiedy sędziemu nie wolno brać udziału w rozpoznawaniu sprawy. Kodeks Postępowania Karnego reguluje te przypadki w artykułach od 40 do 44. Instytucja wyłączenia sędziego związana jest ściśle ze szczególnym zaufaniem społecznych jakim powinien cieszyć się sędzia w sprawowaniu swego urzędu. Ma ona zapewniać całkowitą bezstronność sędziego przy rozstrzyganiu sprawy oraz zapewnić mu swoisty komfort psychiczny polegający na braku kolizji w jego sumieniu między interesem własnym lub osób mu bliskich, a interesem wymiaru sprawiedliwości.
Polska ustawa procesowa rozróżnia dwie formy wyłączenia sędziego od udziału w sprawie:
1. iudicis inhabilis – art. 40 KPK tzn. wyłącznie sędziego z mocy prawa
2. iudicis suspectus – art. 41 § 1 KPK, czyli wyłączenie sędziego podejrzanego o stronniczość na wniosek stron. 

Zanim jednak przedstawię warunki wyłączenia sędziego w KPK z 1997 roku, pozwolę sobie na krótki rys historyczny.
Wyłączenie sędziego znane jest od czasu prawa rzymskiego, w procesie kognicyjnym jako APPELATIO I RECUSARE IUDICEM. Więc jest to bardzo stara instytucja, której potrzebę zauważyli ojcowie prawa i procesu, na którym opiera się wiele współczesnych systemów prawnych. Wyłączenie sędziego pojawia się w Średniowieczu w XII i XII wieku.

Polska regulacja ma także wielowiekowe tradycje. 
W Polsce średniowiecznej występuje ona pod dwiema postaciami, jako nagana wyroku oraz nagana sędziego (motio iudicis). Krytyka postępowania sędziego następowała po wydaniu nieprawidłowego wyroku. Łączyła w sobie zarzut iudicis suspectus, który wyjaśnię poniżej, jak i środek odwoławczy. Jej wykorzystanie powodowało wszczęcie nowego procesu, którego przedmiotem była uczciwość sędziego. Wyraźny przepis o wyłączeniu sędziego zawiera konstytucja z 28/05/1791 roku.
Pomimo rozbiorów i wielości przepisów prawnych, pojawiają się przepisy normujące szczególny przypadek dotyczący sędziego. W Polsce do 01/07/1929 obowiązywały 3 ustawy.
W zaborze austryjackim obowiązywała Ustawa o Postępowaniu Karnym z 23/05/1873. 
Rozdział VII zawiera przepisy o wyłączeniu i wykluczaniu osób sądowych o prokuratorów od udziału w sprawi karnej. 
§§ 66,69 Ausschliessung zawiera przepisy o exceptio iudicis inhabilis zupełne i częściowe. Exceptio zupełne polegało na wyłączeniu od udziału we wszystkich czynnościach procesowych w sprawie, natomiast częściowe polegało na wyłączeniu od udziału w pewnych jego czynnościach.
§§ 72 regulował instytucję wykluczenie sędziego z czynności procesowych tzn. exceptio iudicis suspectus na wniosek strony lub na prośbę sędziego.
W dzielnicy pruskiej obowiązywała Ustawa z 01/02/1877. Regulacje zawierają §22 ( wyłączenie sędziego z mocy ustawy) oraz §24 ( nie przyjęcie wyroku sędziego na wniosek prokuratora, oskarżyciela lub pokrzywdzonego).
Na ziemiach zaboru rosyjskiego normował tę instytucję KPK z 20/11/1864 aż dwukrotnie. Po pierwsze w stosunku do sędziów pokoju i ławników ( art.85 UPK) jak i sędziów w ogóle ( art. 600 UPK).
Brak w tej regulacji zarzutu iudis suspecti. Decydujące były stosunki pokrewieństwa, wchodzące w grę interesy materialne sędziego lub jego bliskich, co uznane zostało przez ówczesny SN za powód wyłączenia sędziego z mocy art. 85 tej ustawy.
Po wyzwoleniu RP pracami nad regulacja procesu karnego zajęła się Komisja Kodyfikacyjna. Miała ona duże trudności w sformułowaniu przepisów o wyłączeniu sędziego. Dowodzi tego fakt, że art. 39§1 (później art. 34 §1 KPK z 1928) miała częściowo odmienne brzmienie niż tekst ogłoszony.
Cytując za Nowotnym (Projekt KPK Lwów 1925 s 3-4). 
„...Komisja Kodyfikacyjna zarówno przy formułowaniu poszczególnych instytucji procesowych, jak i przy ustaniu tekstu nowej procesowej miała do wyboru kilka możliwości, a mianowicie:
1. przyjąć za podstawę jeden z obowiązujących tekstów i dokonać próby jego ujednolicenia,
2. przyjąć za podstawę jedną z obowiązujących ustaw procesowych najbardziej odpowiadającą nowym polskim przepisom z uwzględnieniem praktyki sądowej wszystkich trzech byłych zaborów,
3. stworzyć zupełnie nawą ustawę od ustaw dzielnicowych odrębną, ale opartą o dzielnicowe doświadczenia praktyki sądowej, uwzględniające potrzeby i warunki wszystkich części składowych RP z przyjęciem także wskazań współczesnej nauki prawa.
Komisja wybrała zdaje się 3 wyżej wymienione wyjście, a we wszystkich publikacjach stanowisko to ciągle się przewija...”
Jednak zostało wiele rzeczy niejasnych i pojawiały się luki prawne, np. pominięto okoliczność, kiedy sędzia brał udział w wydaniu wyroku w tej sprawie, który został uznany za nieważny z mocy prawa. Jak więc widać unormowanie to nie było doskonałe i mogło przyczyniać się do ferowania wyrokami.
W Polsce Ludowej regulacja tej instytucji jest taka sama jak w Kodeksie Postępowania Karnego z 1997 roku.
Pozwolę sobie zatem przejść do omawiania współczesnej regulacji. Warunki wyłączenia sędziego będę omawiać wg kolejności artykułów zawierających unormowanie dotyczące tej instytucji.
Sędzia jest wyłączony z mocy prawa na podstawie art. 40, który to wprowadza instytucję iudex inhabilis. Wraz z wyłączeniem sędziego na wniosek (iudex suspectus art.41) tworzy ogólną konstrukcję wyłączenia sędziego, jako gwarancje obiektywizmu organu procesowego (art.4 kpk), eliminującą jednocześnie niebezpieczeństwo konfliktów sumienia u sędziego. 
Przepisy o wyłączeniu sędziego ex lege mają charakter norm wyjątkowych, gdyż statuują sytuacje będące odstępstwem od reguły, że każdy sędzia jest władny orzekać w sprawie przynależnej do właściwości jego sądu. Nie można tu stosować ani interpretacji rozszerzającej ani analogii. Wyliczenie zawarte w art. 40 ma charakter wyczerpujący i jest katalogiem zamkniętym i nie można go rozszerzać ma sytuacje w nim nieprzewidziane (SN z 29 kwietnia 1982, II KR 78/82, OSNKW 10-11/1982, poz.76). Pojawiały się próby zastosowania rozszerzenia ale przed 1997, co było bardzo krytykowane w doktrynie (np. SN z 20 czerwca 1991r, I KPZ 10/91, OSNKW 1-2/1992, poz.8).
W myśl omawianego artykułu 40 kpk sędzia jest wyłączony z mocy prawa od udziału w sprawie, jeżeli:
1. sprawa dotyczy sędziego bezpośrednio. W myśl zasady nemo iudex in causa sua, jest to naczelna przyczyna wyłączenia sędziego.
2. jest małżonkiem strony lub pokrzywdzonego albo ich obrońcy, pełnomocnika lub przedstawiciela ustawowego. Niezależnie od tego na jakim etapie postępowania w danej sprawie małżonek sędziego wykonywał funkcje prokuratorskie, sędzia ten jest wyłączony od udziału w sprawie ( SN z 5 lutego 1997r., V KRN 180/96, OSNKW 1997 z. 5-6, poz. 47). Ta przyczyna wyłączenia jest aktualna także w postępowaniu odwoławczym
3.jest krewnym lub powinowatym w linii prostej, w linii bocznej aż do stopnia pomiędzy dziećmi a rodzeństwem osób wymienionych w pkt 2, albo jest związany z jedną z tych osób węzłem przysposobienia, opieki
lub kurateli. Powody unormowanie w pkt 2 i 3 trwają pomimo ustania uzasadniającego je małżeństwa, przysposobienia, opieki lub kurateli (art. 40 § 2) co daje gwarancje, że nie dojdzie do nadużyć w postacie rozwiązywania węzłów małżeńskich, kurateli etc.
4. był świadkiem czynu, o który sprawa się toczy, albo w ;tej samej sprawie był przesłuchiwany w charakterze świadka lub występował jako biegły. Obejmuje to trzy sytuacje, a mianowicie gdy sędzia był świadkiem w sensie faktycznym ( czyli świadkiem czynu), w sensie procesowym ( przesłuchanym w charakterze świadka w danej sprawie bez względu na okoliczności odnośnie których był przesłuchiwany), lub występował jako biegły w tej samej sprawie, w której przyjdzie mu orzekać.
5. brał udział w sprawie jako prokurator, obrońca, pełnomocnik, przedstawiciel ustawowy strony, przedstawiciel społeczny lub prowadził postępowanie przygotowawcze
6. brał udział w niższej instancji w wydaniu zaskarżonego orzeczenia lub wydał zaskarżone zarządzenie
7. brał udział w wydaniu orzeczenia, które zostało uchylone lub stwierdzono jego nieważność
8.brał udział w wydaniu postanowienia o warunkowym umorzeniu postępowania
9. brał udział w wydaniu orzeczenia, co do którego wniesiono sprzeciw

Wyłączenie z mocy prawa przewidziane w § 1 odnosi się do „wyłączenia od udziału w sprawie”, co oznacza nie tylko zakaz orzekania na rozprawie, ale także zakaz podejmowania wszelkich decyzji w kwestiach dotyczących danej sprawy, od momentu ujawnienia okoliczności stanowiącej podstawę do wyłączenia, w tym np. stosowania tymczasowego aresztowania ( SN z 30 lipca 1987r., IIKZ 140/87, Pal.8-9/1988 s 137).Na podstawie postanowienia z SN z 15 stycznia 1988r., V KRN 352/87 OSNPG 8- 9/1988, poz.85 odnosi się to także do orzekania o dowodach, do stosowania środków zapobiegawczych co wynika z postanowienia z 27 Listopada 1976 II KZ 208/76, OSNKW 1-2/1997, poz.12. Jak widać jest to bardzo ważna sytuacja i wzbudzająca niepewność, na co wskazuje wielość orzeczeń i postanowień SN, ja pozwoliłam sobie przytoczyć kilka z nich.

Wyłączenie z mocy prawa jest sytuacją, w której zawsze dochodzi do bezwzględniej niezdolności sędziego do orzekania. Naruszenie rygoru art.40 powoduje różne konsekwencje np. nieważność orzeczenia dla sytuacji określonych w art.40 §1 pkt 1-3 lub 6 oraz §2 i 3, dla art. 40 §1 pkt 4-5 i 7-9 jest bezwzględnym powodem uchylenia wydanego z jego udziałem orzeczenia.
Katalog zawarty w § 1 ma swoje uzasadnienie w tym, że sędzia nie powinien osobiście być zainteresowany wynikiem procesu, nie może mieć wcześniej wyrobionej opinii na temat stanu faktycznego, który jest przedmiotem procesu, nie może także kontrolować decyzji procesowych, które sam wydał zasiadając w sądzie wyższej instancji.

Poza powodami wyłączającymi sędziego z mocy prawa, wymienionymi w art. 40 § 1. kpk z 1997 roku przewiduje wyłączenie sędziego, który brał udział w wydaniu orzeczenia objętego wnioskiem o wznowienie lub zaskarżonego w trybie kasacji od orzekania, „ co do wniosku lub tej kasacji” ( art. 40 § 3).
Należy przez to rozumieć zarówno orzekanie w przedmiocie merytorycznej zasadności kasacji, jak i wydawanie tzw. orzeczeń blokujących jej rozpoznanie (post. SN z 26 sierpnia 1996r., II KZ 34/96, OSNKW 9-10/ 1996, poz. 63. Obejmuje to także zakaz orzekania co do dopuszczalności kasacji. 

Przepis artykułu 41 uzupełnia wyłączenie sędziego przewidziane w art.40 o instytucje wyłączenia go na wniosek z uwagi na obawę bezstronności (iudex suspectus). Różni się on od zapisu dotyczącego tej materii w K.p.k. z 1969 roku. Poprzedni wymagał istnienia stosunku osobistego” między sędzią a stroną, mogącego wywołać wątpliwość co do bezstronność, obecny kodeks obiektywizuję tę normę. Przyjęto w 1997 roku, że jeżeli zachodzi „okoliczność tego rodzaju, że mogłaby wywołać uzasadnioną wątpliwość” co do bezstronności sędziego. Okoliczność ta musi być uprawdopodobniona. 

Przyczyną do wyłączenia sędziego w trybie art. 41 mogą być sytuacje wskazujące na trwałe powiązania personalne między stroną lub jej przedstawicielem. Do tych powiązań możemy zaliczyć: przyjaźń, niechęć, wrogość, zbieżność lub rozbieżność interesów itp. ( np. post. SN z 7 lipca 1972t., I KR 12/72, OSNPG 11/1972, poz.179). Są to okoliczności mogące wywołać uzasadnioną wątpliwość co do bezstronności sędziego. Nie są to jednak wyłączne powody wyłączenia sędziego na podstawie art.41, ale też za taki powód nie może być uznana zwykła znajomość między sędzią i oskarżonym, wynikająca z faktu życia w określonym środowisku, miejscowości.
Znajomość musi mieć taki charakter aby wywoływała uzasadnioną wątpliwość co do bezstronności sędziego.

Wyłączenie sędziego mogą uzasadniać inne związki sędziego z daną sprawa, wynikające z prowadzenia uprzednio sprawy cywilnej powiązanej z obecną sprawą karną, protokołowanie w poprzednim postępowaniu w tej sprawie, występowanie w sprawie osób bliskich dla sędziego jako źródła dowodowe. Powodem tu może być również dalsze pokrewieństwo sędziego ze stroną niż wskazuje na to art. 40 § 1 pkt 3.
Na gruncie tego artykułu można oceniać wiele innych przypadków wyłączenia sędziego, na co wskazuje szerokie orzecznictwo SN. Dla przykładu podam, że można oceniać tę kwestię w przypadku gdy sędzia odmówił uprzednio umorzenia w oparciu o ustawę amnestyjną ( SN z 14 lutego 1991., V KZP 31/90, OSNKW 7-9/1991, poz. 37). Sposób zachowania się sędziego, jego wypowiedzi, które wskazują, że ma on już określone stanowisko w danej sprawie, chociaż postępowanie nie zakończyło się jeszcze.

Podając za T. Grzegorczykiem : „.... na gruncie art. 41 możliwa jest wykładnia rozszerzająca i analogia, chodzi bowiem o zapewnienie obiektywizmu orzekania poza sytuacjami, które sam ustawodawca uznał za czyniące sędziego niegodnym orzekania (art. 40)...”
Orzeczenie sędziego, który podlega wyłączeniu na podstawie art. 41, stanowi względną podstawę odwoławczą, co wynika z art. 438 pkt 2.
Artykuły powyższe statuują warunki wyłączenia sędziego w polskim procesie karnym. 
Aby temat wyczerpać należy jeszcze omówić postępowanie wyłączające sędziego z procesu karnego, jakie są tego konsekwencje i możliwości dalszego działania sądu orzekającego.
Tryb wyłączenia sędziego zawarty jest w art. 42. Jest on odpowiednikiem art.30 ustawy o postępowaniu karnym z 1969 roku. Wyłączenie sędziego na podstawie § 1następuje na żądanie sędziego, z urzędu lub na wniosek strony. 

Sędzia uznawszy, że zachodzi sytuacja dająca podstawy do wyłączenia go ex lege składa na piśmie oświadczenie o wyłączeniu go z postępowania. Oświadczenie to jest aktem „samo wyłączenia” które nie podlega kontroli sądu. Na miejsce wyłączonego sędziego wstępuje inny wyznaczony sędzia. 

Wyłączenie z urzędu następuje gdy zachodzą podstawy z art. 40, a sędzia wiedząc o nich nie składa stosownego oświadczenia. W sytuacji gdy strona składa wniosek o wyłączenie na podstawie art.40 sędzia zostaje wyłączony z urzędu. Dzieje się tak dlatego, że art. 40 nie normuje istnienia formalnego wniosku strony w tej materii.
W przypadku gdy sędzia żąda wyłącznie go ze sprawy na podstawie art.41, musi złożyć oświadczenie na piśmie. Powinno ono wskazywać powody, które uzasadniają jego ewentualny brak jego bezstronności, także takie, których strona nie zna.

Jeżeli strona składa wniosek o wyłączenie sędziego musi pamiętać, że jest on ograniczony terminem wynikającym z art. 41§ 2. Wniosek strony musi wykazywać, że podstawa wyłączenia powstała lub stała się wiadoma dopiero w tym momencie procesowym, w którym strona składa wniosek. W innych przypadkach wniosek zgłoszony po rozpoczęciu przewodu sądowego wniosek będzie pozostawiony bez rozpoznania. Strona powinna dokonać uprawdopodobnienia wskazanych we wniosku okoliczności. Sąd może i powinien tego od strony żądać. W przypadku gdy strona tego nie robi sąd może dokonać czynności wskazanych przez art. 97, który statuuje możliwość sprawdzenie okoliczności faktycznych. Pozwolę sobie tu przytoczyć jego treść: „Jeżeli zachodzi potrzeba sprawdzenia okoliczności faktycznych przed wydaniem orzeczenia na posiedzeniu, sąd dokonuje tego sam, albo w tym celu wyznacza sędziego ze składu orzekającego, bądź zwraca się o wykonywanie określonych czynności do sądu miejscowo właściwego”. Tak więc sąd w razie uchylenia się strony od obowiązku nałożonego przez sąd, może samodzielnie dokonać uprawdopodobnienia.. Gwarantuje to, że sędzia, który na podstawie wniosku powinien być wyłączony, może być pewny, że okoliczności faktyczne istnieją naprawdę i nie zachodzi tu żadne naginanie prawa. Jak wiadomo Kodeks postępowania karnego powinien gwarantować prawidłowy przebieg procesu zarówno stronom jak i sędziom.

Sędzia może złożyć oświadczenie, w którym może odnieść się co do wysuwanych w stosunku do niego zarzutów. Jego udział w sprawie jest zawieszony, chyba, że musie dokonać czynności nie cierpiących zwłoki. Jakiekolwiek inne poza wymienionymi czynnościami przez §3 są nieskuteczne i muszą być dokonane ponownie poprzez nowego sędziego. Rozstrzygnięcie w przedmiocie wniosku zapada na posiedzeniu sądu, przed którym toczy się proces, w ramach którego wniosek ów był złożony. W składzie orzekającym o wniosku nie zasiada sędzia będący podmiotem wniosku. § 4 normuje sytuację, w której niemożliwe jest utworzenie składu sądu, który mógłby orzekać w przedmiocie wniosku. W takiej sytuacji sąd orzekający przekazują do sądu wyższego. Gdy wniosek był złożony na rozprawie sąd ex lege ?zarządza przerwę dla rozpoznania wniosku.

Sąd musi zbadać, czy istnieją podstawy do wyłączenia i orzec w tej sprawie, nawet gdy strony wycofają swój wniosek. Jeżeli zaistnieją okoliczności opisane w art.41 §1 sędzia ulega wyłączeniu.
Wyłączonemu sędziemu jak i stronom nie przysługuje zażalenie na postanowienie sądu co do wyłączenia sędziego. Wynika to per analogiam z art. 459 kpk.
W sytuacji gdy wyłączenie sędziego powoduje niemożność utworzenia składu orzekającego wchodzi grę zapis artykułu 43. Kpk nie normuje sytuacji, gdy następuje wyłączenie całego składy sądu, ale jest możliwe, że poprzez wyłączenie sędziego niemożliwym będzie jakiekolwiek orzekanie.
W takim przypadku sąd wyższej instancji przekazuje sprawę innemu sądowi równorzędnemu. Jest to podstawa do nadzwyczajnej właściwości miejscowej, tzw. właściwości z delegacji. Jest to odstępstwo od reguł zawartych w art.31 i 32. 

Wyłączeniu ulegają także ławnicy i ci uczestnicy procesu, którzy powinni być darzeni szczególnym zaufaniem. Ławnicy na podstawie art. 143 §1 u.s.p. są traktowani jak sędziowie, tzn. są niezawiśli i podlegają tylko ustawom. Tak więc wchodząc do składu orzekającego podlegają takim samym rygorom jak sędziowie. Normy o wyłączeniu stosuje się tu „odpowiednio” gdyż nie wszystkie wskazane sytuacje mogą dotyczyć wprost ławnika, np. art. 40 §1 pkt 6 normujący sytuacje wydania zaskarżonego orzeczenia bądź zarządzenia, gdyż ławnik nie bierze udziału w kolejnej sprawie w orzekaniu o środku zaskarżenia.
Do osób darzonych szczególnym zaufaniem zaliczyć należy biegłego (art.196§1), specjalistę (art.206), tłumacza (art..204§3), protokolanta i stenografa (art. 146 §1 i §2), zawodowego kuratora sądowego (art.214 §3). Następstwa nie wyłączenia tych osób są zróżnicowane ze względu na ich stanowisk. Jeżeli chodzi o biegłego i specjalistę to zachodzi tu nieważność dowodu, wynikającego z przeprowadzonych przez te osoby czynności dowodowych. Jeżeli zaś przyczyny wyłączenia, pozostałych osób darzonych szczególnym zaufaniem czynność taka nie jest nie ważna ex lege. Może fakt ten stanowić względną przyczynę odwoławczą, a nawet podstawę kasacyjną.
Niezawisłość organu procesowego jest jednym z warunków obiektywizmu w polskiej procedurze karnej. Człowiek niezawisły nie powinien wdawać się w stosunki interpersonalne, które mogą przyczyniać się do jego stronniczości bądź poczucia iż powinien orzekać w ten a nie inny sposób.. Wyłącznie sędziego jest jedną z gwarancji niezawisłości organu orzekającego. Można więc powiedzieć, że jest ważną częścią warunku do spełnienia zasady obiektywizmu, która jest także zasadą Konstytucyjną, zawartą w art. 45 Konstytucji. Tak więc ranga rozdziału II statującego wyłączenie sędziego jest niezmiernie wysoka i można stwierdzić, iż jej brak powodowałby obawę, że organ orzekający nie jest ani bezstronny ani nie zawisły.

Kolejnym warunkiem sprawiającym, że obiektywizm jest realny jest przestrzeganie zasady, że sąd powinien wziąć pod uwagę cały materiał dowody, zarówno świadczący na rzecz każdej ze stron jak i na ich niekorzyść. Sąd powinien także wysłuchać wszystkich stron procesowych. Jest to reguła auditur et altera pars, wspomniana przez kpk z 1997 dwukrotnie w art. 92 i 410.
Ostatnim warunkiem jest wg Profesora Stanisława Waltosia „minimalne działanie czynników irracjonalnych, wpływających na podejmowanie decyzji”. Sędzia podczas procesu jest poddawany różnorakim wpływom na jego psychikę, które wywołuje zachowanie stron. Powinien jednak unikać orzekania na podstawie swych uprzedzeń, niechęci, gniewu i sympatii. Czynniki te są właśnie irracjonalne, nie da się ich w żaden sposób uniknąć, ale powinno się je właśnie zminimalizować.
Spełnienie tych trzech warunków gwarantuje, że zostanie spełniona zasada obiektywizmu procesowego, w którym instytucja wyłączenia sędziego ma kluczowe znaczenie. Oprócz tego zapewnia sędziemu i stronom komfort psychiczny, gdyż nie następuję kolizja interesów sędziego jako osoby prywatnej związanej koneksjami, obietnicami czy znajomości a samą w sposobie, a interesem wymiaru sprawiedliwości, którego jest on przedstawicielem i który powinien być postawiony na pierwszym miejscu.

Bibliografia:
1. Kodeks Postępowania Karnego z 06/06/1997 roku Dz. U. Nr 89, poz. 555 ze zmianami.
2.Bartoszewski Jerzy, Gardocki Lech, Gostyński Zbigniew, 
3. Przyjemski Stanisław, Stefański Ryszard, Zabłocki Stanisław - Kodeks Postępowania Karnego Komentarz pod redakcją Prof. Dr hab. Z. Gostyńskiego ( ABC 1998)
4. Grzegorczyk Tomasz - Kodeks Postępowania Karnego Komentarz ( Zakamycze 2001)
5. Lipczyńska Maria - Polski Proces Karny zagadnienia ogólne (Tom I)
6. Kmiecik Romuald, Skrętowicz Edward - Proces Karny- część ogólna ( Zakamycze 1996.)
7. Skrętowicz Edward - Iudex inhabilis i iudex suspectus w polskim procesie karnym” ( Lublin 1994)
8. Kmiecik Romuald - Tryb wyłączenia sędziego i prokuratora w kodeksie postępowania karnego ( Prokuratora i Prawa 1999 nr 11-12)
9. Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izby Karnej i Wojskowej
10. Periodyki : Palestra, Prokuratura i Prawo, Zeszyty Naukowe,
11. Internet
12. Rzeczpospolita i inne materiały prasowe

Publikacja z serwisu   poradaprawna

www.aferyprawa.com - Niezależne Wydawnictwo Internetowe "AFERY KORUPCJA BEZPRAWIE" Ogólnopolskiego Ruchu Praw Obywatelskich i Walki z Korupcją. prowadzi: (-)  ZDZISŁAW RACZKOWSKI. Dziękuję za przysłane opinie i informacje.

uwagi i wnioski proszę wysyłać na adres: Z.Raczkowski@aferyprawa.com

zdzichu