AferyPrawa.com

Kwestią sporną była przyczyna nieprawidłowości wskazań licznika, a w konsekwencji odpowiedzialność pozwanego za nielegalny pobór energii elektrycznej.
Podkreślenia wymaga, iż strona powodowa w przedmiotowej sprawie dochodziła od pozwanego opłaty za nielegalny pobór energii.

Zgodnie z § 10 łączącej strony sporu umowy sprzedaży energii elektryczne, w przypadku stwierdzenia przez dostawcę przypadku pobierania energii niezgodnie z umową, z z częściowym lub całkowitym pominięciem układu pomiarowo - rozliczeniowego, plomb legalizacyjnych, plomb dostawcy będą pobierane opłaty od odbiorcy zgodnie z obowiązującą taryfą. 

Na mocy przepisu art. 57 ustawy Prawa Energetycznego (Dz.U.2010.21.104) mającego zastosowanie w przedmiotowym postępowaniu w razie nielegalnego pobierania paliw lub energii, przedsiębiorstwo energetyczne może:
1/ pobierać od odbiorcy, a w przypadku, gdy pobór paliw lub energii nastąpił bez zawarcia umowy, może pobierać od osoby lub osób nielegalnie pobierających paliwo lub energię opłatę w wysokości określonej w taryfie chyba, że nielegalne pobieranie paliw lub energii wynikało z wyłącznej winy osoby trzeciej, za którą odbiorca nie ponosi odpowiedzialności, albo
2/ dochodzić odszkodowania na zasadach ogólnych

Mając na uwadze aktualnie obowiązującą wykładnie pojęcia "nielegalny pobór energii elektrycznej" dokonanej przez Sąd Najwyższy ( uchwała SN z 10.12.2009r III CZP 107/09) - nielegalne pobieranie energii jest pobieraniem jej bez zawarcia umowy, z całkowitym lub częściowym pominięciem układu pomiarowo - rozliczeniowego lub przez ingerencję w ten układ mającą wpływ na zafałszowanie pomiarów dokonywanych przez układ pomiarowo - rozliczeniowy. 

Przywołanie stanowiska Sądy Najwyższego zachowuje aktualność mimo zmiany treści przepisu art. 57 ustawy Prawa energetycznego, bowiem wskazany przepis po zmianie podobnie jak w poprzednim brzmieniu reguluje odpowiedzialność za nielegalny pobór energii elektrycznej. 
"Trzeba się zgodzić z poglądem wypowiadanym w orzecznictwie i piśmiennictwie, że przewidziana w art. 57 ust.1 Pr. energ. oplata za nielegalnie pobraną energię ma charakter cywilnoprawny i odszkodowawczy. Nie ma natomiast podstaw do traktowania rozważanej opłaty jako mającej charakter kary ustawowej w rozumieniu  art. 485 k.c. do której mają odpowiednie zastosowanie przepisy o karze umownej. 
Kara ustawowa, podobnie jak kara umowna, wiąże się funkcjonalnie z odpowiedzialnością za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania, a więc odpowiedzialność kontraktową. Tymczasem art. 57 ust. 1 w związku z art. 3 pkt 18 PR. energ. obejmuje trzy różne stany faktyczne, które jednak nie polegają na niewykonaniu lub nienależytym wykonaniu zobowiązania wynikającego z umowy sprzedaży energii elektrycznej, ale stanowią delikt, określony w ustawie jako nielegalny pobór energii. 
W konsekwencji oczywiście niedopuszczalne jest art.484§1 zdanie pierwsze k.c. zgodnie z którym kara umowna należy się właścicielowi w zastrzeżonej wysokości bez względu na wysokość poniesionej szkody.

Oznaczałoby to, że przedsiębiorstwo energetyczne jest zwolnione z obowiązku dowodzenia szkody i jej wysokości, co pozostałoby w sprzeczności z wykładnią gramatyczną  art. 57 ust. 1 w związku z art. 3 pkt 18 Pr. energ. Z przepisów tych wynika jednoznacznie, że obowiązek wniesienia opłaty powstaje w wypadku nielegalnego pobierania energii, a więc faktycznego, a nie tylko potencjalnego jej odbierania i korzystania z niej. Zostało to wyraźnie potwierdzone w § 40 ust. 2 rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 2 lipca 2007r. w sprawie szczegółowych zasad kształtowania i kalkulacji taryf oraz rozliczeń w obrocie energią elektryczną ( Dz.U. Nr 128, poz.895 ze zm.) co jest zrozumiale, gdyż przepisy aktu wykonawczego nie mogą być sprzeczne z ustawą". 

Szczegółowego wskazania wymaga, iż w przywołany powyżej § 10 umowy łączącej strony ustalono, iż tylko w razie nielegalnego poboru energii przez odbiorcę z pominięciem układu pomiarowego powód może obciążyć odbiorcę opłatami zgodnie z obowiązująca taryfą.

Sąd Okręgowy w niniejszym składzie podziela przywołane stanowisko Sądu Najwyższego, zatem podkreślenia wymaga, iż w przedmiotowym przypadku powodowy dostawca energii nie wykazał w toku postępowania przed Sądem pierwszej instancji, do czego również z mocy przepisu art 6 k.c. był zobligowany, nielegalnego poboru energii elektrycznej przez pozwanego.
Reasumując, apelacja strony pozwanej skutkowała zmianą zaskarżonego wyroku Sądu pierwszej instancji i oddaleniem powództwa jako bezzasadnego.